Süt verimini etkileyen faktörler

İneklerde süt verimi çeşitli faktörlerin etkisi altındadır. Bu faktörleri ırk, yaş, canlı ağırlık, laktasyon dönemi, günlük sağım sayısı, kızgınlık, beslenme, çevre ısısı, buzağılama mevsimi, kuruda kalma süresi, hastalıklar ve eksersiz olarak sayabiliriz. 8.1. IRK Süt verimini belirleyen temel bir faktördür. Çevre şartları ne kadar iyileştirilirse iyileştirilsin genetik yapının belirlediği tavan sınırın üstüne çıkılamaz. Genetik yetenek bakım ve beslenmeyle desteklenmedikçe iyi sonuç alınmadığı gibi, genetik yeteneği olmayan ineklerden de uygun verimi almak mümkün değildir. En çok süt veren ırklar kültür ırklarıdır. Kültür ırklarından Siyah Alacalar 6000-9000 kg, Esmerler 5000-7000 kg, Simentaller 5000-7000 kg ve Jerseyler 4000-5000 kg yıllık süt vermektedir. Yerli ırklarımızın süt verimleri düşüktür. Yerli ırklarımız arasında süt verimi en iyi olan Güney Anadolu Kırmızısıdır ve yıllık 1500-2500 kg süt verir. 8.2. YAŞ Bir ineğin süt verdiği döneme ‘’Laktasyon’’ denir. Laktasyon sayılarının ilerlemesine paralel olarak ineklerin süt verimlerinde de bir artış olur. İlk laktasyonda düşük olan süt verimi her geçen yıl artar. Bu artış 4. laktasyona yani 6-7 yaşına kadar sürer. 4. laktasyondan sonra süt verimi tekrar azalmaya başlar. 8.3. CANLI AĞIRLIK Aynı ırktaki iri yapılı inekler daha fazla süt verirler. Canlı ağırlık ile süt verimi arasındaki ilişkiden söz edildiği zaman aynı yaştaki ve aynı ırktaki inekler dikkate alınmalıdır. İri yapılı ırklar, iyi kaliteli ve zengin çayırlara daha çok gereksinim duyarlar. 8.4. LAKTASYON DöNEMİ İneklerde süt verimi doğumu takip eden ilk günlerde artmaya başlar ve bu artış sağımın ilk 2 ayında en yüksek noktaya ulaşır. İkinci aydan sonra süt verimi yavaş yavaş düşmeye başlar, süt verimindeki düşüş aylık olarak % 10-15 arasında değişir. Daha iyi yönetilen ve dengeli beslenen sürülerde bu düşüş daha az olur. Laktasyonun sonlarına doğru süt verimi azalır. 8.5. GÜNLÜK SAĞIM SAYISI, ARALIĞI VE SÜRESİ Süt sığırcılığında genel olarak günde iki kez 12 saat ara ile sağım uygulanır. Sağım sayısının artması ile süt veriminde de artma meydana gelir. Günde ikiden fazla sağım yüksek besleme düzeyinde ve yüksek verimli inekler de yapılmalıdır. Düşük besleme düzeyi uygulanan sürülerde ve düşük verimli ineklerde sağım sayısının artması ile süt veriminde çok az artış olmaktadır. Buda işçilik giderlerini karşılamayabilir. Sağımın 6-7 dakika sürmesi idealdir. Sağım süresinin 4 dakikadan az olması verimin azalmasına yol açar. Sekiz dakikadan fazla sağım ise strese yol açıp enfeksiyonlara yakalanma şansını artırır. Resim 8.1. Süt sağımı yapılan bir inek 8.6. KIZGINLIK, GEBELİK VE İKİZ DOĞUM İneklerde 21 gün aralıklarla tekrarlanan ve 24 saat süren kızgınlık sırasında, süt veriminde bir azalma olur. İnek gebe kaldıktan sonra hormonların etkisi...